تاریخچه ایمپلنت در جهان
در سال 1965 میلادی ، Branemark اولین ایمپلنت دندانی نوین را که از تیتانیوم ساخته شده بود در فک پایین مردی 35 ساله که بر اثر شکاف کام و از دست دادن اکثر دندانهای خود قادر به صحبت کردن و غذا خوردن نبود ، کاشت .
توانایی تیتانیوم در ایجاد اتصال محکم با استخوان از سالهای قبل تر مورد تأیید قرار گرفته بود . Bothe و همکارانش Beaton و Darenport نتایج کاشت تکه های انواع فلزات از جمله تیتانیوم را در استخوان گربه در سال 1940 منتشر کرده بودند . Leventhal در سال 1951 پس از قرار دادن پیچ های تیتانیومی در استخوان موش گزارش داد : «در پایان هفته ششم ، پیچ کاشته شده حتی محکم تر از زمان کاشت بود و در آوردن آن در هفته دوازدهم بسیار مشکل تر گردید به طوری که در هفته شانزدهم تلاش برای در آوردن پیچ منجر به شکستن استخوان گردید .» جالب است که او پیش بینی نمود که با توجه به اتصال محکم این ماده در استخوان میتوان در آینده از آن برای ساخت پروتزهای با ثبات بهره برد.
ایمپلنت های دندانی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرند جزو مواد آلوپلاستیک طبقه بندی میشوند . آلوپلاست ها مواد غیر زنده ای هستند که وقتی در داخل بدن میزبان جاسازی شوند به آنها ایمپلنت میگویند . ایمپلنت های دندانی در حفره دهان و در زیر مخاط ، لایه پوست و یا در داخل استخوان فک کاشته میشوند تا گیر و ثبات پروتزهای ثابت یا متحرک رویی را تأمین نمایند .
نقطه عطف حوادث فوق تحقیقات تیم دکتر برنمارک در لابراتوار میکروسکوپی زنده دانشگاه Lund سوئد میباشد . دکتر برنمارک به عنواک یک جراح ارتوپد و متخصص آناتومی بر روی روند بهبود استخوان کار میکرد . گروهی که وی سرپرستی آنها را بر عهده داشت یک استوانه فلزی از جنس تیتانیوم را داخل استخوان خرگوش جاسازی کردند تا با استفاده از میکروسکوپ روند ترمیم را پیگیری نمایند . چند ماه بعد ، آنها برای بیرون آوردن این استوانه فلزی اقدام کردند و در نهایت تعجب دریافتند که این استوانه تیتانیومی آن چنان با استخوان یکپارچه شده است که امکان خارج کردن آن وجود ندارد . تجربیات گروه برنمارک تا سالها مورد تردید قرار گرفت و تنها پس از راهیابی به محدوده ایالات متحده کاربرد بالینی گسترده آن آغاز شد و این زمانی بود که وی نتایج کار آزمایی های بالینی خود را در کنفرانس تورنتو در سال 1982 با همکاران خود در آمریکای شمالی مطرح ساخت .
یکپارچگی استخوانی (Osseointegration) که از سوی برنمارک به عنوان کلید موفقیت درمان ایمپلنت مطرح شد ، بر پایه تماس مستقیم قسمت هایی از سطح ایمپلنت و استخوان در بزرگنمایی میکروسکوپ نوری تعریف می شود .
امروزه بیش از 220 نام تجاری از سوی 80 شرکت گوناگون وارد بازار میشود به عبارت دیگر با توجه به تنوعی که در مواد ، آماده سازی سطح ، شکل ، طول و قطر ایمپلنت های در دسترس وجود دارد ، درمانگر میتواند از میان 2000 ایمپلنت مناسب ترین آنها را انتخاب نماید .
ایمپلنت های امروزی به شکل ریشه دندان طرحی میشوند (Root form implant) ، این بدین معنی است که به گونه ای طراحی شده اند که به شکل عمودی در ارتفاع استخوان کاشته شوند. اصطلاح rott form در سال 1988 توسط آکادمی دندانپزشکی ایمپلنتی ایالات متحده به تصویب نهایی رسید . امروزه بیش از 90 نوع طراحی گوناگون با تنوع فراوان در بدنه ایمپلنت و اجزای پروتزی آن در دسترس است . ایمپلنت های دندانی ریشه ای شکل از سه جزو اصلی بدنه ایمپلنت ، اباتمنت، پروتز رویی (کراون ثابت یا انواع متحرک) تشکیل میشود . بدنه ایمپلنت در شکل ها و طرح های گوناگونی ساخته شده است ولی جنس آنها در اکثر موارد از آلیاژهای تیتانیوم میباشد . بدنه ایمپلنت را به سه قسمت کرستال (گردن) ، میانی و اپکس آن تقسیم میکنند که در طراحی هر یک باید ملاحظات خاصی را مد نظر قرار داد .
بدنه ایمپلنت را به سه روش کلی زیر میتوان در داخل استخوان فک قرار داد :
- جراحی یک مرحله ای
- جراحی دو مرحله ای
- بدون فلپ
در روش جراحی دو مرحله ای ، بدنه ایمپلنت در داخل استخوان فک کاشته میشود و روی آن با بافت نرم پوشانده خواهد شد . پس از پایان دوران ترمیم و اطمینان از یکپارچگی استخوان و ایمپلنت ، با انحام یک جراحی کوچک و ظریف ، بافت نرم روی ایمپلنت کنار زده می شود تا امکان قرار دادن اباتمنت و ساخت پروتز فراهم گردد .
با پیشرفت هایی که در فن آوری ساخت ایمپلنت حاصل شد، اطمینان درمانگران از وقوع پدیده یکپارچگی استخوانی افزایش یافت . از این رو، در مواردی که استخوان کافی و بالغ در اطراف ایمپلنت وجود داشت و ثبات اولیه ایمپلنت کاشته شده مطلوب بود ، روش یک مرحله ای انتخاب گردید . در این روش ، به جای قرار دادن پیچ محافظ یا Cover Screw بر روی ایمپلنت ، از اباتمنت های موقتی Healing Abutment استفاده میشود و فلپ بافت نرم در اطراف آن بخیه زده خواد شد . عدم نیاز به جراحی مرحله دوم ، شکل گیری کامل بافت نرم در اطراف اباتمنت موقت در طول دوران ترمیم استخوان ، کوتاه تر شدن مراحل درمان و راحتی بیشتر بیماران از مزایای خاص این روش درمانی است . با این روش میتوان از شیوه بارگذاری فوری ایمپلنت نیز بهره برد و با قرار دادن اباتمنت موقت یا دایمی کار قالب گیری و ساخت پروتز موقت اولیه را آغاز کرد .
