شناسایی و تشخیص اختلالات زبان نیازمند معاینه این عضو از لحاظ شکل ظاهری و اخذ شرح حال کامل درباره زمان شروع و طول مدت علائم، علائم پیش در آمد و سابقه مصرف دخانیات و الکل هستند. معاینه کامل سر و گردن همراه با ارزیابی دقیق از لحاظ وجود لنفادنوپاتی ضروری است.

بر اساس بررسی پیمایشی ملی ارزیابی سلامت و تغذیه، شیوع مقطعی ضایعات و اختلالات زبان در بزرگسالان ایالات متحده 15/5% است. شیوع ضایعات و اختلالات زبان در بیمارانی که از دندان مصنوعی یا دخانیات استفاده می کنند، بیشتر است. شایع ترین اختلالات زبان به ترتیب شامل زبان جغرافیایی، زبان شقاق دار و زبان مویی هستند.

گلوسیت رومبویید میانی

مشخصه گلوسیت رومبویید میانی یک ضایعه پلاک مانند مسطح، براق، اریتماتو، با حاشیه مشخص و بدون علامت در خط وسط سطح دورسال زبان است. مردان 3 برابر بیشتر از زنان به این اختلال مبتلا می شوند. بیشتر مبتلایان بدون علامت هستند اما ممکن است سوزش یا خارش داشته باشند. گلوسیت رومبویید میانی به طور شایع با عفونت کاندیدایی همراهی دارد و به داروهای ضد قارچ (مثل نیستاتین، فلوکونازول و کلوتریمازول) که به صورت سوسپانسیون یا قرص تجویز می شوند، پاسخ می دهد.

ضایعات دهانی شامل موارد زیر می باشد:

• گلوسیت رومبویید میانی
• گلوسیت آتروفیک
• زبان شقاق دار
• زبان جغرافیایی
• زبان مویی
• لکوپلاکی مویی دهان
• لیکن پلان
• لینه آ آلبا
• لکوپلاکی
• کارسینوم سلول سنگفرشی
• پاپیلوم
• زبان سوزان
• زبان بند دار(آنکیلوگلوسی)
• ماکروگلوسی

ابتلا به کاندیدا می تواند به وسیله آزمون خراش (scraping) یا کشت تأیید شود. سایر سطوح زبان مشخصاً سالم و بدون درگیری هستند. با این حال وجود التهاب در کام می تواند نشان دهنده نقص ایمنی باشد و از این عفونت با ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) در این موارد باید مد نظر قرار گیرد.