یکی از رشته‌های تخصصی دندان‌پزشکی است.ارتودنسی دندان یک روش برای بهبود ظاهر، وضعیت و عملکرد کجی دندان ها یا غیر هم تراز است. با این روش دندان‌ها صاف شده و در وضعیت بهتری قرار می‌گیرند.بیشتر افراد فکر می کنند ارتودنسی فقط به خاطر زیبایی انجام می شود، در حالی که این درمان برای سلامتی دهان ضروری می باشد.امروزه وظیفه ارتودنتیست‌ها فقط ردیف کردن دندان‌ها نیست. ایجاد لبخند زیبا، نیازمند توجه به مسائل بسیاری است که یکی از آنها ردیف بودن دندان‌هاست.

اگر به دندانپزشک خود مراجعه کردید و تشخیص او استفاده از ارتودنسی است ، حتما آن را انجام دهید . اگر موارد زیر در مورد شما صدق می کند حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید.

اُوربایت: در هنگام بسته بودن فک‌ها یا پیش آمدن دندان بالا روی لب پایین ـ در این حالت دندان‌های پیشین بالا بسیار جلوتر از دندان‌های پایین قرار دارند.

آندربایت: بزرگ‌تر بودن فک پایین از فک بالا در این حالت و دندان‌های پایین بسیار جلوتر از دندان‌های بالا قرار می‌گیرند یا این که دندان‌های بالا بیش از اندازه عقب هستند.

کراس بایت یا عقب بودن یک یا تمام دندان‌های فک بالا نسبت به دندان‌های فک پایین: در این حالت هنگام جویدن، دندان‌های بالا با اندک فاصله طبیعی خود روی لبه دندان‌های پایین قرار نمی‌گیرند.

بایت باز یا فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین هنگام بسته بودن دهان: در این حالت هنگام بستن دهان دندان‌های عقب کاملاً روی هم قرار می‌گیرند اما بین سطح دندان‌های بالا و یا کنار فضایی وجود دارد.

ناهمانگی خط وسط دندان‌ها: در این حالت مرکز دندان‌های پیشین بالا بر مرکز دندان‌های پیشین پایین منطبق نیست، البته درمان ارتودنسی دندان به خوبی می تواند این مشکلات را حل کند.

وجود فضا در بین دندان ها: فضاها یا فاصله‌ بین دندان ها در نتیجه از دست دادن دندان‌ها یا پر نشدن دهان توسط دندان‌ها.

نامرتب بودن دندان‌ها (کراودینگ): وقتی تعداد دندان‌ها بیش از آن باشد که بتوانند بر روی ریج دندانی جای بگیرند.

توجه داشته باشید زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی بستگی به نوع ناهنجاری دارد؛ بهترین سن برای ارتودنسی بین 10 تا 14 سال می باشد. در این سن سر و دهان کودک در حال رشد می باشد و به همین دلیل ردیف کردن دندان ها راحت تر است ولی امکان ارتودنسی در هر سنی وجود دارد. امروزه ارتودنسی بزرگسالان مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته است .

در یک دسته بندی کلی ارتودنسی در 6 نوع انجام می شود

1. ارتودنسی متحرک
2. ارتودنسی با استفاده از براکت های فلزی
3. ارتودنسی با براکت های همرنگ دندان
4. ارتودنسی برایکت های فلزی یا سرامیکی بدون الاستیک
5. ارتودنسی از پشت دندان یا سیستم لینگوال
6. ارتودنسی شفاف یا Invisalign^[۵]

البته نوع دیگری از ارتودنسی به نام ارتودنسی سریع نیز وجود دارد که در درمان های رایج استفاده نمی شود و به همین خاطر در این دسته بندی گنجانده نمی شود

انواع

ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک، مواجه می‌شوید. به احتمال زیاد تصورتان بر این خواهد بود که بریس‌های موقتی (گونه‌ای که به راحتی درآورده می‌شود) بهتر از گونه‌های ثابت هستند؛ اما بهتر است بدانید که هر دو نوع ثابت و متحرک مزایا و معایب مختص به خود را دارند. تکنولوژی دندانپزشکی بریس‌های دندانی جالبی را برایمان به ارمغان آورده است؛ گونه‌های متعدد ارتودنسی دندان فلزی تا سرامیکی، همرنگ دندان تا شفاف؛ دیگر دوره‌ی ترسیدن نوجوانان از ارتودنسی و تمسخر هم‌سن و سال‌های‌شان به پایان رسیده است. می‌توان به جرأت گفت که بسیاری از نوجوانان مشتاق ارتودنسی کردن هستند چون بریس در دهان داشتن به منزله حق عبور آنان از دوران خردسالی قلمداد می‌شود. در ادامه انواع گوناگون بریس را بررسی می‌کنیم.

فلزی

ارتودنسی فلزی بیشترین رواج را دارند و تمام متخصصین ارتودنسی می‌توانند ارتودنسی دندان فلزی را در اختیار مراجعین خود قرار دهند که از براکت‌های چسبیده به هر دندان تشکیل می‌شود.

سرامیکی

یکی از بزرگترین مزایای استفاده از این نوع براکت ها، مشخص نبودن آنها می باشد. خود براکت های سرامیکی تغییر رنگ نمی دهند ولی در صورتی که بیمار سیگاری بوده و یا مصرف چای و قهوه ی بالایی داشته باشد، رنگ کش هایی که سیم ارتودنسی را روی این نوع براکت ها نگه می دارند و معمولا سفید و شفاف هستند تغییر خواهد کرد. ولی سرامیک شبیه شیشه بوده و بسیار شکننده است، به همین دلیل براکت های سرامیکی در مقایسه با براکت های فلزی تحمل کمتری داشته و به مراقبت بیشتری نیاز دارند. هر ضربه ی کوچکی می توانند موجب شکستن آنها شود.

پشت دندانی

ارتودنسی پشت دندانی همان‌گونه که از نامش برمی‌آید به پشت دندان متصل می‌شود و بنابراین هنگام لبخند زدن جلب توجه نمی‌کند. هزینه این نوع ارتودنسی دندان بیشتر از بریس‌های فلزی متعارف است، هرچند امتیازهای آن به خوبی این تفاوت را توجیه می‌کند.

نامرئی

این نوع ارتودنسی قابل رویت نیست و هنگام غذا خوردن و یا مسواک زدن برداشته می شود و در ساخت آن از تکنولوژی سه بعدی رایانه ای استفاده شده است و به دندان های شما آسیب نمی زند. ولی این روش معایبی نیز دارد مثلا  قیمت ارتودنسی نامرئی  در مقایسه با بقیه درمان های ارتودنسی گران تر است و طول درمان این روش با روش براکت های فلزی یکسان است .

ارتودنسی دیمون

مزیت ارتودنسی دیمون بر بریس‌های متعارف و سنتی این است که نیازی به کش ندارد و در عوض براکت لغزش سیم را ممکن می‌سازد. در نتیجه بدون شک اتودنسی دندان دیمون راحتی بیشتری را به ارمغان می‌آورد.

براکت هوشمند

براکت‌های هوشمند جدیدترین دستاورد تکتولوژی در زمینه ارتودنسی دندان به شمار می‌روند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا به مثابه سیستم بریسی عمل کنند که اطلاعات و اقدامات ضروری برای کاهش زمان کلی ارتودنسی را در اختیار قرار دهند.

براکت با درب‌های خود بازشونده

بریس با درب‌های خود بازشونده نیازی به کش‌های مزاحم ندارد. این بریس برخوردار از تکنولوژی پیشرفته نتایج سریعی را به دست می‌دهد بی آن که لازم باشد هر هفته به متخصص ارتودنسی دندان مراجعه نمود.

شفاف

این نوع ارتودنسی دندان با توجه به شفاف بودن به رنگ طبیعی دندان‌ها درمی‌آید و بنابراین دیده نمی‌شود.

طول دوره درمان

در پاسخ به این سوال که ارتودنسی چقدر طول می کشد باید گفت با توجه به منحصر به فرد بودن هر دهان و شدت نامرتبی دندان‌ها، نمی‌توان بازه زمانی مشخصی را برای درمان ارتودنسی دندان تعیین کرد. عامل‌های متعددی، از جمله میزان نامرتب بودن، سن، سلامت دندان‌ها و روش ارتودنسی خاص انتخاب شده، بر طول دوره درمان تأثیر می‌گذارد. بااین وجود، درمان متداول معمولاً بین 12 تا 36 ماه زمان می‌برد.

مزایا

نتایج ارتودنسی و تأثیر بر چهره: اصلاح ناهماهنگی و روی هم قرار نگرفتن دندان‌ها غالباً لبخندی زیباتر و جذاب‌تر را به ارمغان می‌آورد که بدون شک تأثیر بسزایی در افزایش اعتماد به نفس فرد دارد.

پیشگیری از پوسیدگی: ارتودنسی دندان سلامت بیشتر دهان را نیز به دنبال دارد. تمیز کردن دندان‌های کج، پیش آمده، روی هم افتاده یا نامرتب بسیار دشوارتر از مسواک زدن دندان‌هایی صاف و ردیف است. از آنجایی که دندان‌ها خوب تمیز نمی‌شود، پلاک ایجاد می‌شود و در نتیجه فرد به بیماری لثه، پوسیدگی دندان مبتلا می‌شود و حتی دندان خود را از دست می‌دهد. درمان ارتودنسی دندان این عارضه‌ها را اصلاح می‌کند تا راحت‌تر بتوان دندان‌ها را مسواک زد.

پیشگیری از مشکلات ناشی از تراز نبودن دندان‌ها: روی هم نیامدن دندان‌ها می‌تواند در حرکت‌های مربوط به جویدن و صحبت کردن اختلال ایجاد کند و باعث فرسایش غیرطبیعی مینای دندان شود که به نوبه خود انجام درمان‌های زیبایی تجدید کننده پرهزینه‌ای مانند روکش یا اصلاح تاج دندان را ضروری می‌سازد. از این گذشته فک بالا و یا فک پایین نیز دچار مشکل می‌شود. درمان ارتودنسی احتمال بروز این مشکلات را کاهش می‌دهد.

هزینه ارتودنسی

قیمت و هزینه ارتودنسی دندان هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است و معمولاً بر اساس پیچیدگی درمان و مواد استفاده شده در طول درمان تعیین می‌شود. کلینیک‌های گوناگون هزینه درمان را به شیوه‌های مختلفی دریافت می‌کنند و سعی می‌شود به فراخور شرایط مادی هر بیمار، قیمت ارتودنسی دندان به گونه‌ای اقساط شود که در اتمام  طول دوره درمان، مبلغ مورد نظر به طور کامل پرداخت شده باشد. چنانچه در نظر دارید ارتودنسی دندان انجام دهید، بهتر است پیش از شروع درمان با متخصص ارتودنسی در مورد هزینه آن صحبت کنید.

هزینه درمان‌های ارتودنسی بستگی به میزان مشکل و نوع ارتودنسی دندان دارد. در صورتیکه درمان‌های مرحله اول با پلاک‌های متحرک انجام شود هزینه و قیمت این درمان کمتر خواهد بود، البته بسته به شدت مشکل و تعداد پلاک‌های مورد استفاده این هزینه متفاوت خواهد بود.

انجام درمان ارتودنسی دندان فقط جنبه زیبایی ندارد، بلکه با این شیوه دندان های مرتب شده و  احتمال پوسیدگی و خراب شدن دندان های شما در آینده کمتر خواهد بود.ارتودنسی را می توان از سنین کم در کودک آغاز نمود تا مراحل بعدی درمان در سنین بزرگسالای زمانی کمتری را نیاز داشته باشد. انواع مختلفی از ارتودنسی ها شامل ارتودنسی نامرئی، ثابت و ارتودنسی متحرک وجود دارد که شما با مشورت با دندان پزشک و در نظر گرفتن هزینه آن می توانید بهترین درمان را داشته باشید