نارسایی کلیه بین بیماری‏های کلیوی، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است که ارتباط مستقیمی با شیوه زندگی و نوع تغذیه افراد دارد . 

کلیه نقش مهمی در دفع مواد زائد و تعادل آب والکترولیتها در بدن دارد . کلیه‌ها به عنوان تصفیه‌خانه‌ بدن نقش حیاتی در حفظ سلامت اندام‌ها و بدن ایفا می‌کنند . طبق آمار‌های بررسی شده سالی ۷ درصد به بیماران کلیوی کشورمان اضافه می‌‏شود. بیش از 90 درصد افرادی که علائم نارسایی کلیوی دارند ، از بیماری خود بی‌خبرند در صورتی که مراجعه به پزشک در صورت مشاهده برخی علائم و آگاهی از وضع بدنی یکی از راه‌های تسریع در روند درمان به شمار می‌رود .

یکی از شایع ترین بیماری های مرتبط با فشار خون و دیابت ، امراض مزمن کلیوی هستند .يكي از مهم‌ترين بيماری های كليوی ، نارسایی كليه است. نارسایی کلیه به شرایطی که در آن کلیه نتواند آن طور که باید عمل کند گفته می‌شود و به معنی کاهش شدید عملکرد کلیه است . نارسایی کلیه به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود . نارسایی حاد در صورت درمان می تواند به کلی بهبود یابد اما نارسایی مزمن کلیه معمولا بدون انجام دیالیز یا پیوند کلیه قابل درمان نیست .

علایم نارسایی کلیه

تهوع و استفراغ – کاهش میزان ادرار – تورم، به خصوص در ناحیه مچ پا و دور چشم – طعم نامطبوع در دهان و احساس بویی شبیه به ادرار در بازدم – خستگی مزمن – تنگی نفس – کاهش اشتها – مشاهده خون در ادرار – مشاهده کف در ادرار – ایجاد ضایعات پوستی -کاهش حافظه

انقباض عضلانی به دنبال بر هم خوردن تعادل الکترولیت‌ها که به دنبال نقص در عملکرد کلیه‌ها رخ می‌دهد، جزو مهم‌ترین علائم بیماری‌های کلیوی است.

اگر بیمار هنگام عمل جراحی یا تصادف دچار خونریزی شدید شده، عضلاتش له یا به مسمومیت خاصی مبتلا ‌شود کلیه را ناگهان دچار نارسایی حاد می‌کند.

عوارض نارسایی حاد کلیه

•  تجمع و احتباس مایعات در بدن:

نارسایی حاد کلیه باعث تجمع مایعات در قفسه سینه و در نتیجه نفس نفس زدن می گردد.

•  درد قفسه سینه:

اگر پرده ای که قلب را می پوشاند دچار التهاب گردد، درد قفسه سینه بروز می کند.

• ضعف عضلات:

وقتی تعادل مایعات و الکترولیت های بدن (تعادل شیمیایی خون) به هم بخورد، عضلات دچار ضعف و خستگی می گردند. به خصوص مقادیر زیاد پتاسیم در خون خطرناک است.

•  آسیب دائمی کلیه:

گاهی اوقات، نارسایی حاد کلیه باعث ناتوانی دائمی کلیه و یا مراحل نهایی بیماری کلیوی می شود. در این صورت بیمار نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه خواهد داشت.

•  مرگ: نارسایی حاد کلیه باعث کاهش عملکرد کلیه ها و در نهایت مرگ خواهد شد. خطر مرگ در افرادی که قبل از ابتلا به نارسایی حاد کلیه، دچار بیماری کلیوی بوده اند بالاست.

اقدامات لازم برای بيماران مبتلا به نارسایی مزمن کليه

– جلوگيري از پيشرفت نارسایی مزمن کليه با کنترل دقيق فشار خون، کنترل دقيق قند خون، کنترل مناسب چربی های خون، پرهيز از مواد مضر برای کليه ها، قطع سيگار و استفاده از داروهای خانواده کاپتوپريل
– شناسایی عوامل نارسایی مزمن کليه و درمان آنها؛ مثل درمان برگشت ادرار از مثانه به کليه ها و درمان بيماريهای گلومرولی 
– شناسایی و درمان علايم و عوارض نارسایی مزمن کليه که شامل درمان خارش پوست و درمان خونريزی هاست
– آماده کردن بيمار از نظر روحی برای مرحله انتهایی نارسایی مزمن کليه و استفاده از اقدامات جايگزینی مثل دياليز يا پيوند کليه

روشهای درمانی

درمان نارسایی مزمن كليه ها بسيار مشكل است. مهمترين اقدام برطرف كردن علت ايجاد اين بيماری است تا باقيمانده بافت سالم كليه حفظ شود و بتواند كار خود را به خوبی انجام دهد مثلا بيماران ديابتی و افرادمبتلا به افزايش فشار خون حتی بعد از ابتلا به نارسایی كليه نيز بايد به كنترل فشارخون و قند خون خود اهميت بدهند.
در مراحل اوليه نارسایی كليه ممكن است به روشهای مصنوعی تصفيه خون مانند دياليز نيازی نباشد ولی بيماران بايد همواره ر‍ژيم غذایی خود را تحت نظر پزشك و متخصص تغذيه رعايت كنند.

در مراحل نارسایی پيشرفته كليه ها ديگر نمیتوانند عمل تصفيه خود را به خوبي اجام دهند و بيمار به روشهای مصنوعی تصفيه خون مانند انواع دياليز و يا پيوند كليه نياز خواهد داشت.

توجه داشته باشید نارسایی کلیه درد ندارد برای مراجعه به پزشک منتظر درد نباشید .

رژيم غذایی مناسب برای افرادی که نارسایی کلیه دارند:
افرادی كه نارسایی كليه مزمن دارند، بايد از رژيم غذایی خاصی پيروی كنند. مصرف نمک قند و شکر و غذاهای حاوی آنها در این بیماران باید محدود شود . به دلیل کم‌اشتهایی مبتلایان به این بیماری، بهتر است تعداد وعده‌های غذایی این بیماران افزایش یابد . اين افراد بايد از خوردن سبزی و ميوه حاوی مقدار زياد پتاسيم مانند موز و سيب‌زمینی اجتناب كنند. پختن سبزی‌ها سبب بالا رفتن مقدار پتاسیم قابل جذب آنها می‌شود بنابراین بهتر است سبزی‌ها به شکل خام مصرف شوند.