بی دندانی ( Edentulous ) کمابیش در جامعه بچشم می خورد و کسانی از  رنج می برند . وسعت این مساله تا حدی است که در خانواده یا نزدیکان نیز مشاهده چنین افرادی بعید نمی باشد . مسئله کشیدن تمام دندان ها شاید بیشتر از اینکه از جنبه درمانی علت و معلولی داشته باشد . ناشی از یکسری مسائل برخاسته از فرهنگ و وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم می باشد .

بی دندانی ( Edentulous ) می تواند بعنوان شاخصی در تعیین وضعیت بهداشتی افراد جامعه محسوب شود . بطوری که افزایش میزان بی دندانی می تواند نشانه ای از بهداشت پایین باشد . بر اساس مدارک موجود تاکنون پژوهش های زیادی در مورد میزان شیوع بی دندانی در کشور صورت نگرفته است . از طرفی برای بررسی وضعیت بهداشت دهان نیاز به یک مطالعه پایه می باشد که با مقایسه حاصل از آن و نتایج مطالعات بعدی تغییر وضعیت بهداشت دهان را بتوان بررسی کرد و راههای عملی جهت افزایش بهداشت دهان و کاهش میزان بی دندانی را ارائه داد.

لذا در پژوهشی با مطالعه توصیفی بر روی 400 نفر از افراد بالای 35 سال شهرستان کاشان میزان شیوع و برخی از عوامل موثر بر بی دندانی بررسی شد . تا در آینده با برنامه ریزی مناسب و آموزش افراد جامعه در جهت رفع نکات منفی موجود اقدام شود .

ابتدا مروری بر بیومکانیک و اتیولوژی بی دندانی ، عوارض از دست دادن دندان ها و اهمیت انجام مطالعه با طرح مسائل مربوط به بهداشت دهان و دندان و لزوم پیشگیری در این زمینه پی گرفته شده است .

این مطالعه با هدف تعیین شیوع بی دندانی در جمعیت بالای 35 سال شهرستان کاشان در شهریور ماه 1379 انجام شد و از تعداد 400 نفر جمعیت مورد مطالعه 139 نفر بی دندان ( 35 درصد ) 233 نفر با دندانی ناقص ( 58 درصد ) و 28 نفر دارای کلیه دندان ها بودند ( 7 درصد)  کمترین میزان بی دندانی در افراد 44-35 ساله ( 8/3 درصد ) و بیشترین میزان آن در افراد 65 ساله و بالاتر ( 70/20 درصد ) جمعیت مورد مطالعه بود .

از 139 نفر بی دندان 94 نفر مرد ( 68 درصد) و 45 نفر زن ( 32 درصد) بودند . فراوانی نسبی بی دندانی در افراد بی سواد جمعیت مورد مطالعه بیشترین میزان ( 41/3 درصد ) و در افراد با سطح سواد عالی ( 15/9 درصد ) یعنی کمترین میزان را دارا بودند .

فراوانی نسبی بی دندانی ( Edentulous ) در افراد با درآمد پایین بیشترین میزان ( 38/9 درصد ) و در افراد با درآمد متوسط به بالا ( 10/3 درصد ) کمترین میزان در جمعیت مورد مطالعه بود .

فراوانی نسبی بی دندانی ( Edentulous ) در افرادی که سیگار مصرف می کردند ( 35/2 درصد ) و در افرادی که سیگار مصرف نمی کردند ( 34/4 درصد ) در جمعیت مورد مطالعه بود .

فراوانی نسبی بی دندانی ( Edentulous ) در کسانی که سابقه مسواک زدن را داشتند ( 12/4 درصد) و در کسانی که مسواک نمی زدند ( 52/5 درصد ) در جمعیت مورد مطالعه بود .

در این مطالعه متوسط سن از دست دادن همه دندان ها 61/1 سالگی بود .

از مجموع 139 نفر بی دندان ( Edentulous )  ،  ت 123 نفر ( 88/5 درصد ) دارای دندان مصنوعی و 16 نفر ( 11/5 درصد ) بدون دندان مصنوعی بودند .

از تعداد افرادی که دارای دندان مصنوعی بودند ( 48 درصد ) به دندانپزشک و ( 44 درصد ) به دندانساز تجربی و ( 8 درصد ) به دانشکده دندانپزشکی مراجعه نموده اند .

فراوانی نسبی بی دندانی تک فکی در جمعیت مورد مطالعه در فک بالا ( 9 درصد ) و برای فک پایین ( 12 درصد ) بود . از مجموع 400 نفر مورد مطالعه تنها 28 نفر ( 7 درصد )با دندان کامل بودند .

از 177 نفر با بی دندانی ناقص تعداد 96 نفر ( 54 درصد ) از پروتز ثابت و تعداد 81 نفر ( 46 درصد ) از پروتز پارسیل استفاده می کردند .

دندان مولر اول سمت راست فک پایین بیشترین ( 50/5 درصد ) و دندان لترال سمت چپ فک پایین کمترین ( 4/5 درصد) فراوانی دندانهای غایب را دارا بودند .

نتیجه گیری این تحقیق :

بین سن و بی دندانی ( Edentulous ) رابطه معنی دار وجود داشت به طوری که با بالا رفتن سن میزان بی دندانی افزایش پیدا می کرد . بین جنس و بی دندانی با توجه به حجم زیاد نمونه می توان گفت رابطه معنی دار وجود نداشت . بین سطح سواد و بی دندانی رابطه معنی دار وجود داشت بطوریکه با افزایش سطح سواد ، بی دندانی کاهش پیدا می کرد .

بین سطح درآمد و بی دندانی رابطه معنی دار وجود داشت بطوریکه با افزایش سطح درآمد بی دندانی کاهش داشت .

بین مصرف سیگار و بی دندانی رابطه معنی دار وجود نداشت .

بین سابقه مسواک زدن و بی دندانی رابطه معنی دار وجو داشت بطوریکه بی دندانی در کسانی که سابقه استفاده از مسواک را نداشتند بیشتر بود .